БЭСМ (Большая зледектронно-счётная машина, Big Electronic Calculating Machine)
BESM เป็นคอมพิวเตอร์ของสหภาพโซเวียต ซึ่งถูกพัฒนาออกแบบขึ้นในช่วงกลาง 1960s และถูกสร้างขึ้นจริงในปี 1967 โดยสถาบันเครื่องกลและวิศวกรรมคอมพิวเตอร์ (Institute of Precision Mechanics and Computer Engineering, ITM and VT , IPMCE.ru ) และมีเซอร์เกย์ เลเบเดฟ (Sergei A. Lebedev) เป็นหัวหน้าทีมออกแบบ โดยเลเบเดฟ เข้ามารับตำแหน่งหัวหน้าทีมออกแบบในปี 1951
1953 BESM-1 ถูกสร้างขึ้นมา โดยเป็นคอมพิวเตอร์แบบ 39 บิต โดยใช้หลอดสูญญากาศ ประมาณ 5,000 หลอด ใช้แรม (RAM) แบบหลอดปรอท (Mercury tubes) สามารถประมวลผลที่ 10,000 คำสั่งต่อวินาที (IPS) ซึ่งถือว่ามีความเร็วสูงที่สุดในยุโรปในเวลานั้น ทั้งยังสามารถคำนวณทศนิยมได้ถึง 9 ตำแหน่ง
1957 BESM-2 ถูกพัฒนาขึ้นมา โดยที่คล้ายกับ BESM-1 แต่เปลี่ยนมาใช้หน่วยความจำแบบเทปแม่เหล็ก (magnetic tape) ซึ่งสามารถถอดเปลี่ยนได้
BESM-6 เป็นคอมพิวเตอร์ของสหภาพโซเวียตที่เป็นที่รู้จักดีที่สุดรุ่นหนึ่ง เพราะ BESM-6 ถูกนำไปใช้กับโครงการสำคัญหลายอย่าง อาทิ โครงการ Apollo-Soyuz Project (1975)
BESM-6 มีความเร็วประมาณ 1 MIPS ซึ่งคอมพิวเตอร์ที่ทันสมัยที่สุดของสหรัฐอเมริกาในเวลานั้นอย่าง CDC 6600 มีความเร็ว 2 MIPS
1987 สหภาพโซเวียตยุติการพัฒนาคอมพิวเตอร์ BESM-6 แต่ว่าได้พัฒนาสถาปัตยกรรม Elbrus ขึ้นมาแทน โดยเทคโนโลยีบางส่วนของ BESM-6 กลายมาเป็น Elbrus-1K2
ตลอดระยะเวลายี่สิบปี มี BESM-6 ถูกสร้างขึ้นมาทั้งหมด 355 เครื่อง ในระหว่างปี 1968-1987
1992 หลังการล่มสลายของสหภาพโซเวียต BESM-6 เกือบทั้งหมดถูกทำลาย เพื่อนำโลหะมีค่าไปขาย โดย BESM-6 ที่สมบูรณ์นั้นไม่หลงเหลืออยู่ในรัสเซียเลย แต่มี BESM-6 ที่สมบูรณ์ที่สุดถูกซื้อไปโดยโดรอน สเวด (Doron Swade) และปัจจุบันถูกเก็บรักษาไว้ในพิพิธภัณฑ์ลอนดอน (The Science Museum of London)
BESM-6 Specification
ความเร็ว : 1 MIPs
ระบบปฏิบัติการณ์ :
D-68
Dispatcher-68
Dubna
Felix
IPM
ทรานซิสเตอร์ : 60,000
ไดโอด : 180,000
Clock speed : 9 MHz
บิต : 48 bits
หัวหน้าทีมออกแบบ : Sergey A. Lebedev
รองหัวหน้าทีมออกแบบ : Vladimir A. Melnikov, Lev N. Korolev, V. S. Petrov, L. A. Teplitsky
นักวิจัย : A. A. Sokolov, V. N. Louth, M. V. Tyapkin, V. L. Lee, L. A. Zach, V. I. Smirnov, A. S. Fedorov, O. K. Scherbakov, A. V. Avaev, V. Ya. Alekseev, O. A.Bolshakov, V. F. Zhirov, V. A. Zhukovsky, Yu. I. Mitropolsky, Yu. N. Znamensky, V. S.Cases
นักพัฒนาซอฟต์แวร์ : V. P. Ivannikov, A. N. Tomilin, D. B. Podshivalov, M. G. Tchaikovsky, V. F. Tyurin, E. Z. Lyubimsky, V. S. Starkman, N. N. Govorun, V. P. Shirikov, I. N. Silin, V. Kurochkin, Yu. M. Bayakovsky