Project Azorian

โครงการอโซเรียน (Project Azorian)

โครงการลับในการกู้ซากเรือดำน้ำ K-129 ของสหภาพโซเวียต โดยซีไอเอ 

1968 : K-129 จม

ในปี 1968 เรือดำน้ำ K-129 ของสหภาพโซเวียตจมลงในมหาสมุทรแปซิฟิก โดยที่สหภาพโซเวียตได้พยายามค้นหาตำแหน่งที่จมของเรือดำน้ำแล้วแต่ไม่สำเร็จ  อเมริกาจึงได้แอบนำเดินการค้นหาเรือดำน้ำนี้อย่างลับๆ จนกระทั้งสามารถพบตำแหน่งที่จมของเรือดำน้ำได้

ซีไอเอได้วางแผนที่จะกู้ซากเรือดำน้ำนี้ขึ้นมา เพื่อศึกษาเทคโนโลยีทั้งการสร้างเรือดำน้ำและอาวุธนิวเคลียร์ของสหภาพโซเวียต เรือดำน้ำ K-129 นี้จมอยู่ในน่านน้ำสากล ที่ระดับความลึก 4.9 กิโลเมตร ซีไอเอได้วางแผนปกปิดการกู้ซากเรือดำน้ำนี้โดยใช้ โอเวิร์ด ฮิจห์ (Howard Hughes) มหาเศรษฐีด้านการบินของสหรัฐฯ เป็นฉากบังหน้า ว่าฮิจห์ กำลังจะทำโครงการทำเหมืองแร่แมงกานีสใต้ทะเล และได้สร้างเรือขุด Glomar Explorer ขนาดมหึมาขึ้นมาเพื่อกาลนี้  

เรือดำน้ำ K-129 เป็นเรือดำน้ำชั้นกอล์ฟ 2 (Golf II-Class) เรือดำน้ำดีเซล ที่บรรทุกขีปนาวุธนิวเคลียร์ SS-N-4 จำนวน 3 ลูก  เรือลำนี้ปกติแล้วจะประจำการณ์อยู่ที่ฐานทัพเรือเปโตรปาฟลอฟส์ก (Petropavlovsk) ในคัมชัตก้า (Kamchatka) ระหว่างที่เกิดอุบัติเหตุขึ้นนั้น เรือ K-129 ถูกส่งออกไปลาดตระเวณในมหาสุทรแปซิฟิกตอนเหนือตามปกติ 

1968, กรกฏาคม : Operation Sand Dollar 

หสหรัฐฯ เห็นความผิดปกติของความเคลื่อนไหวของกองทัพเรือโซเวียตที่ใช้ในการค้นหาเรือดำน้ำนี้ และสามารถประเมินได้ว่าโซเวียตกำลังค้นหาเรือดำน้ำที่จมลง แต่หลังจากโซเวียตใช้เวลาหนึ่งสัปดาห์เพื่อหาเรือดำน้ำที่จมลงแต่ล้มเหลว กองทัพเรือโซเวียตก็ได้หยุดปฏิบัติการณ์ไป 

กองทัพเรือสหรัฐฯ จึงเริ่มปฏิบัติการณ์แซนด์ดอลล่าห์เพื่อการค้นหาเรือดำน้ำของโซเวียต โดยใช้เรือดำน้ำ USS Halibut จากฮาวาย และข้อมูลจาก SOSUS (Sea Spider) ระบบเครื่องข่ายไฮโดรโฟนใต้ทะเลให้ประเมินข้อมูลที่บันทึกไว้ ซึ่ง SOSUS สามารถจับสัญญาณของการระเบิดใต้น้ำได้ ในวันที่ 8 มีนาคม 1968 ซึ่งเมื่อคาดว่าเป็นการระเบิดของเรือ K-129 ข้อมูลถูกส่งต่อไปให้ NavFac Adak จนสามารถระบุพิกัดของเรือดำน้ำที่ถูกต้องได้ ที่พิกัด ละติจูด 40.1 องศาเหนือ และ ลองติจูต 179.9 องศาตะวันออก 

1970 : Glomar Explorer

จากภาพถ่ายของซากเรือดำน้ำใต้ทะเลที่ถ่ายมาได้ รัฐมนตรีกลาโหมเมลวิน (Melvin Laird) และเอนรี่ คิสซิงเจอร์ (Henry Kissinger) ที่ปรึกษาด้านความมั่นคง ได้ร่วมกันเสนอโครงการลับเพื่อให้สหรัฐฯ สามารถศึกษาเทคโนโลยีของโซเวียต  Project Azoria จึงได้รับการอนุมัติ โดยประธานาธิบดีนิกสัน (Richard Nixon) 

บริษัท Global Marine Development Inc. ได้รับการว่าจ้างในการต่อเรือขนาดใหญ่ขึ้น ชื่อว่า  Glomar Explorer เพื่อใช้กู้ซากเรือดำน้ำโซเวียตจากท้องมหาสมุทร โดยโฮเวิร์ด ฮิจห์ อนุญาตให้ทางการใช้ชื่อของเขาในการบังหน้าได้

เรือ Glomar Explorer ถูกต่อขึ้นที่อู่ซัน (Sun Shipbuildig) ในฟิลาเดนเฟีย โดยใช้เวลาในการต่อเรือนาน 4 ปี 

1974

มิถุนายน, มีคนบุกเข้าไปในาสำนักงานของ Summa Corporation  บริษัทที่ทำหน้าที่ดูแลผลประโยชน์ของโอเวิร์ด ฮิจห์และได้เอกสารลับที่เกี่ยวข้องกับโครงการ Azorian 

4 กรกฏาคม, เรือ Glomar Explorer ที่ออกเดินทางจากลองบีช, แคลิฟอร์เนีย (Long Beach, California) เดินทางมาถึงตำแหน่งที่จมของ K-129

ระหว่างที่ซากเรือ K-129 ถูกยกขึ้นมาจากพื้นมหาสมุทรราว 1/3 ซากเรือก็หักออกจากกัน ทำให้ซีไอเอได้ซากเรือขึ้นมาเพียงบางส่วน โดยส่วนที่สามารถกู้ขึ้นมาได้นั้น มีศพของลูกเรือด้วย จำนวน 6 คน โดยศพทั้งหมด ได้ถูกประกอบพิธีอย่างเป็นทางการในทะเล

นอกจากศพของลูกเรือนั้นยังมีอาวุธนิวเคลียร์สองลูกที่ถูกกู้ขึ้นมา, มีเอกสาร, อุปกรณ์การสื่อสาร และส่วนหัวของเรือ แต่ว่าข้อมูลส่วนใหญ่นอกจากพิธีศพของลูกเรือยังถูกปิดไว้เป็นความลับ ซีไอเอมองว่าโครงการนี้เป็นการปฏิบัติการณ์ที่ย่ิงใหญ่ที่สุดของงานสายลับในช่วงสงครามเย็น

1975 หนังสือพิมพ์ Los Angeles Times ฉบับ 18 กุมภาพันธ์ ตีพิมพ์ข้อมูลเกี่ยวกับ Project Azorian

มีนาคม, The New York Times  เริ่มพิมพ์ข้อมูลของโครงการนี้บ้าง 

วิลเลี่ยม โคลบี้ (William Colby) ผู้อำนวยการของซีไอเอ พยายามขอให้สื่อมวลชลระงับการนำเสนอข้อมูลเกี่ยวกับโครงการนี้ แต่ก็ถูกปฏิเสธ และเมื่อประชาชนต้องการรู้เรื่องราวของโครงการลับมรกขึ้น ความต้องการของซีไอเอที่จะกู้ซากเรือส่วนที่หักออกไปขึ้นมานั้นถูกระงับไป

Jack Anderson 

1992 โรเบิร์ต เกตส์ (Robert Gates) ผู้อำนวยการของซีไอเอขณะนั้น ได้มอบวีดีโอบันทึกพิธีการชาปณะกิจลูกเรือ K-129 ให้กับประธานาธิบดีบอริส เยลต์ซิน (Boris Yeltsin) อย่าเป็นทางการ

Project Azorian บางครั้งถูกเรือกว่า The Jennifer Project ตามหนังสือของบูลเลสัน (Clyde W. Burleson) 

หนังสือ ที่เกี่ยวข้อง